4 października jest upamiętnieniem przejścia św. Franciszka do Domu Ojca. Od wieków wszystkie zakony franciszkańskie w tym dniu wspominają początki swojego powołania. W noc poprzedzającą tę uroczystość bracia mniejsi zbierają się na nabożeństwie "Transitus". W wielu klasztorach tego dnia bracia przystępują do złożenia profesji wieczystej, odnawiają profesję czasową i wieczystą.
Jan Bernardone urodził się w 1181 lub w 1182 roku w rodzinie zamożnego kupca we włoskim Asyżu. Prawie do 25 roku życia prowadził życie próżne w pogoni za sławą. W wojnie między Perugią a Asyżem w 1202 roku trafił do niewoli, gdzie zapadł na ciężką chorobę. Po roku rodzina ubłagała jego uwolnienie. W 1204 r. Franciszek pasowany na rycerza wyruszył na wojnę prowadzoną między Fryderykiem II a papieżem. W Spoleto miał sen, w którym usłyszał głos Boga. Ta wizja całkowicie odmieniła jego podejście do życia. Zrezygnował z poszukiwania sławy rycerskiej, powrócił do Asyżu, zamienił swoje bogate ubranie z żebrakiem i sam zaczął prosić przechodzących o jałmużnę, oddając się modlitwie i pokucie. Podczas modlitwy w ruinach kościółka św. Damiana usłyszał słowa Boga: "Franciszku, idź i napraw mój Dom, który, jak widzisz, cały ulega zniszczeniu ". Od tego momentu z wyżebranych materiałów odbudował pięć małych kościółków. Nie znajduje zrozumienia ojca. W styczniu lub w lutym 1206 miał miejsce sąd przed biskupem Asyżu Gwidonem. Franciszek zrzekł się ojcowizny i oddał się w ręce Kościoła. 24 lutego 1208 roku pod wpływem słów Ewangelii zrozumiał, że chodziło o budowę trudniejszą - odnowę Kościoła targanego wewnętrznymi niepokojami i herezjami. Postanowił głosić Słowo Boże, nawołując mieszkańców Asyżu do pokuty i nawrócenia. Ta działalność spowodowała, że do Franciszka zaczęli dołączać inni młodzi mężczyźni, tworząc pierwszą wspólnotę Pokutników z Asyżu. W 1209 lub 1210 roku papież Innocenty III ustnie zatwierdził w Rzymie sposób życia asyskich pokutników. Pierwsi franciszkanie zamieszkali najpierw w starej szopie w Rivo Torto, a później w szałasach pod Asyżem wokół malutkiego kościoła pod wezwaniem Matki Bożej Anielskiej (Porcjunkula). W 1217 roku św. Franciszek zwołał do Porcjunkuli pierwszą kapitułę braci, która zgromadziła ok. 5 tysięcy zakonników. 29 listopada 1223 roku papież Honoriusz III ostatecznie zatwierdził ułożoną przez Franciszka Regułę życia zakonników.
Franciszkowy ideał życia przyjmowały również kobiety. Już dwa lata później, dzięki św. Klarze, która była wierną towarzyszką duchową św. Franciszka, powstał Zakon Ubogich Pań - klaryski.
Franciszek wędrował od miasta do miasta i głosił pokutę. Wielu ludzi pragnęło naśladować jego sposób życia. Dali oni początek wielkiej rzeszy braci i sióstr Franciszkańskiego Zakonu Świeckich (tercjarstwu), utworzonemu w 1211 r.
W 1219 r. wraz z krzyżowcami dotarł do Egiptu i tam spotkał się z sułtanem Melek-el-Kamelem, wobec którego świadczył o Chrystusie. Sułtan dał mu pozwolenie na odwiedzenie miejsc uświęconych życiem Chrystusa w Palestynie.
W Wigilię 1223 roku Franciszek udał się do miasteczka Greccio, gdzie wraz z jego mieszkańcami przeżywał tajemnicę Bożego Narodzenia organizując pierwszą w historii "żywą szopkę".
Na dwa lata przed śmiercią w 1224 roku św. Franciszek przebywał na szczycie góry La Verna (Alwernia), gdzie otrzymał na swoim ciele stygmaty - pięć ran Chrystusa Ukrzyżowanego. We wrześniu 1226 roku, czując, iż zbliża się moment odejścia, Franciszek, przebywając w pałacu biskupim w Asyżu, poprosił o zniesienie go do Porcjunkuli. Podczas drogi zwrócił się w stronę rodzinnego miasta, błogosławiąc je. 3 października w godzinach wieczornych, po pobłogosławieniu braci umarł na nagiej ziemi. W chwili jego śmierci, skowronki, które lubią światło i boją się wieczornego mroku, mimo że było niemal ciemno, krążyły w wielkich stadach nad kościółkiem, w której leżał Franciszek, radośnie śpiewając i oddając w ten sposób hołd temu, który był ich przyjacielem. W niedzielę 4 października 1226 ciało św. Franciszka zostało przeniesione w uroczystej procesji z Porcjunkuli do Kościoła św. Jerzego w Asyżu.
Kanonizował go w 1228 r. papież Grzegorz IX.