Św. Franciszek w poezji polskiej ks. Jan Twardowski *** Święty Franciszku z Asyżu nie umiem Cię naśladować - nie mam za grosik świętości nad Biblią boli mnie głowa Ryby nie wyszły mnie słuchać - nie umiem rozmawiać z ptakiem - pokąsał mnie pies proboszcza i serce byle jakie Piękne są góry i lasy i róże zawsze ciekawe lecz z wszystkich cudów natury jedyne poważam trawę Bo ona deptana niziutka bez żadnych owoców, bez kłosa trawo - siostrzyczko moja karmelitanko bosa *** Ks. Jan Twardowski: Do świętego Franciszka Święty Franciszku patronie zoologów i ornitologów dlaczego żubr jęczy jeleń beczy lis skomli wiewiórka pryska kos gwiżdże orzeł szczeka przepiórka pili drozd wykrzykuje słonka chrapi sikorka dzwoni gołąb bębni i grucha kwiczoł piska derkacz skrzypi kawka plegoce jaskółka piskocze żuraw struka drop ksyka człowiek mówi śpiewa i wyje tylko motyle mają wielkie oczy i wciąż tyle przeraźliwego milczenia które nie odpowiada na pytania *** Kamil Baczyński: Św. Franciszek Nocą białą, gdy księżyc szybuje na chmurach jak gacek, odpływają dęby zielone przez martwe wyręby widzeń. Za polaną szeroką jak echo się zaczaj i słuchaj słów miarowych nocy. Przez kartofliska dymiące w zamglonym miesiącu zobaczysz pochód świętego idący w takt wierzby: fale królików leśnych, same w szeleście gorącym, psy oniemiałe nocą i konie błyszczące. A na kołyskach świerków skowronki osiadające w ławice świergotów. Zobaczysz oślizłość księżyca jak pnącze i pochylone jelenie, które zbierają w oczy żywe złoto. Zobaczysz w rękach niesie ciszę pełną zieleni i gaj pełen czerstwych gwiazd - jabłek, noc uśpioną brzękiem rytmicznych szerszeni i serce twoje odkryte księżycem. Niedotykalny idzie pochód jak święto codzienne. Uważaj, żeby echa w kotlinach nie zbudzić. To idzie święty w czerni przenosząc biel palców. - - Niesie pokój ogromny lasów, zwierząt, ludzi. *** Jarosław Iwaszkiewicz: Ptaszki św. Franciszka Wisimy grzecznie w klatkach wzdłuż ulicy św. Augustyna Zachowujemy się pięknie, kos gwiżdze a szczygły w ciasnych klateczkach pokazują swoje kolory z pobliskiego kościoła przemawia do nas św. Franciszek Bardzo lubimy kazania świętego Franciszka Mówi żebyśmy się kochali wzajemnie nie wyrywali sobie piórek nie podkładali sobie bomb pod gniazdka żeby samice wysiadywały jajka żebyśmy kochali swoje klatki (posłuchaj jak kos pięknie gwiżdze) i żebyśmy mówili mu: bracie Franciszku jak ładnie: bracie Franciszku *** Beata Obertyńska: Biedaczyna Świerszcz. Proch w słońcu tańczący. Pieśń jak słowik bosa. Najstrzelistsza pokora. Pięć ran. Krew i rosa. Sześć skrzydeł Serafickich i szarość zajęcza. Siódme niebo miłości. On - tęcza na klęczkach. *** Sergiusz Riabinin: Święty Franciszku Święty Franciszku, buduj arkę! Ratuj świat przed nowym potopem: - żelastwa, asfaltu, dymów, hałasu, papierosów, śmieci, brzydoty, kłamstwa, zbrodni... Błagaj Chrystusa by zechciał wejść do tej arki i objąć ster! *** ks. Janusz Pasierb: Rozmowa o Franciszku my krajobrazy Umbrii na pamiątkę zostaniemy na wieki łagodne my drogi zachowamy odcień jego szarego habitu my drzewa rosłyśmy wyżej gdy wznosił ku niemu ramiona my kwiaty nie umiałyśmy kwitnąć jak jego uśmiechy my ptaki jakże on śpiewał my ryby widziałyśmy jak poruszał srebrnymi wargami ja świerszcz muzykujący kucnąłem na jego dłoni niepewny jak spojrzenie chiromaty ja wiatr gładziłem go czasem po włosach my cienie zasypiałyśmy na jego policzkach my światła ciemniałyśmy w oczach mgły i chmury jak miłosierdzie nad wilkiem i nad owcami ja woda kochałam go niemal tak silnie jak ogień ja śmierć przy nim zapominałam straszyą ja bieda uwierzyłam że jestem na coś potrzebna włóczył się mówi burgrabia wyłudzał dodaje kupiec błaznował mruczy uczony goły w południe rumieni się biskup śnił mi się nie zawezwany rzecze papież ja go widziałem na jawie uśmiecha się sułtan musiałem dobrze się trzymać żeby nie stracić posady i tak dalej i dalej coraz dalej bractwa i zakony jescze bracia mniejsi i więksi i czarni i brązowi a ja powiada Serafin z Alwernii ja jeden widziałem go z bliska gdy strzały jak krew ogniste przeszywały mu dłonie i stopy *** Zofia Dormanowska: Próba modlitwy Niech będzie pochwalony Stwórca zwierząt - modlił się do niego święty Franciszek kiedy mógł zapomnieć że ludzie o rękach katów radujący się cudzą śmiercią i cierpieniem także zostali stworzeni i choroby i trzęsienia ziemi i fałszywi prorocy a jednak niech Stwórca będzie pochwalony za radość psa tarzającego się w trawie za skok wiewiórki nad przepaścią liści za obecność zwierząt wśród nas zwierząt które zabijają bo są głodne a nie dla rozkoszy opowiadania o śmierci sarny wziętej na muszkę chociaż myśliwy był aż nadto syty oto ptak zbliża się bez lęku po okruchy chleba przynosi ze sobą chwilę zgody na świat taki jaki został stworzony dla pszczoły sowy i jeża dla owcy i zająca a także dla człowieka amen *** Czesław Ryszka: Wezwanie do św. Franciszka dla kogo dzisiaj lot wznoszącego się ptaka poza samym zachwytem jest hymnem wdzięczności dla Pana a dialog wody z samą sobą płynięciem na wieczne spotkanie z nim kto gdyby mógł stworzyć wszechświat uczyniłby go takim samym jaki jest by wszystko zdążało do jednego miejsca powstając z prochu obracało się w proch by śmierć mogła tak przeraźliwie wszystko kończyć bez śladu że jednak coś przetrwa kto nie uczyniłby wszystkiego jasnym zstąpienia Boga w ludzki los przemiany wina w krew i ciało w chleb a krzyża wyłącznie jako znaku hańby by wszystko prostszym było niźli jest bracie Franciszku pański przyrodniku i astronomie podróżniku wśród bożych idei kosmonauto nie przywiązany do ziemi który odkryłeś wszędzie wieczne piękno w odbiciu wody jakby nasze z Nim podobieństwo bracie radosnej służby który jak herby na ciele nosiłeś Jego rany rozpięty na krzyżu świata niby przenajświętszy łotr i stróż Jego konania kazałeś skałom pękać i wzruszać się górom drzewom pochylać wierzchołki ptakom jęczeć zamiast śpiewać bądź piątą ewangelią w przyrodzie lutnią głośną w bezmarze kosmosu świętością jasną i prostą radością nie ukrywającą się przed smutkiem bądź tym wszystkim dla nas teraz kim byłeś za życia dla swoich *** Franciszek Kamecki: Litania do św. Franciszka Któryś wyrzeczenie wyjaśniał rozbieraniem się przed bogatymi nie miał ojca jeno siostry i braci o którym powiadają że zostałby chętnie strachem na wróble gdyby tak kijem na wietrze i sukmaną można obronić pola ogrody przed nienawiścia któremu smakowały zielone odpadki śniły się pałace dla trędowatych jadłodajnie dla żebraków hotele bezdomnych którego widziano jak zapychał dziury wielkiego świata w którego sąsiedzi rzucali byle jakimi klepkami Któryś stworzył modę na wór pokutny ze sznurem włóczęgi któryś wiedział co należy wziąć na długą podróż ani torby ani laski ani parasola ani pieniędzy któryś zamienił się w pointę opowiadania o bogatym młodzieńcu co nie chciał sprzedać obfitego majątku spryciarzu przechodzący przez ucho igielne jak wielbłąd sprzedawco chleba który daje nieznaną sytość przyjacielu rdzy i moli Któryś poznał experimentum crucis najniższe wyróżnienie mały dla małych niczyj dla niczyich Któryś w Porcjunkuli zgromadził entuzjastów głodu i bólu duszą otworzył bezdomnym na rozdrożu nie był większy ponad mistrza krewny drzew i deszczów wilków owiec ptaków i skorpionów któryś zbudował niebo z pokory i biedy ze światła i z liści i z literek ewangelii Módl się za tych którzy nie wiedzą co czynią *** Jerzy Kamil Weintraub: Brata Franciszka Narodzeniowa Przypowieść A kiedy gwiazda rozbłysła nad stajenką, wtedy narodził sie po raz wtóry. Zapachniało wigilijne siano: jeleń z lasu pobliskiego przybieżał i zastukał rogiem w okienko, za którym dziciątko twarzyczką świeciło spłakaną. Na ten znak zbiegł się zwierz wszelaki pobrataniem szczególnym pobratan: lwy i wilki, niedźwiedziowie, ptaki, z najdalszych oddali, ze wszystkich stron świata. A więc ojciec dźwierze otwarł najszerzej i poprosił, by podeszły bliżej. Weszły tedy: ptaki na ramionach dzieciątku siadły, wąż w krąg nóg sie owinął, a lew kostropatym językiem rękę mu polizał. Więc dzieciątko łzy uśmiechem otarło i tak rzecze wszelakim zwierzętom: "Wiem, że miłość w waszych sercach mieszka, bracia wilki, siostry sarny..." (i do wiela jeszcze tak mówił, których imion już dziś nie pamiętam). A zwierzęta pokłoniły się pięknie. Lecz dzieciątko uśmiech łzami zatarło i tak rzecze wszelakim zwierzętom: "Czemuż ludzi wśród was nie widzę? Nie miłują mnie zaliż jak dawniej?" A zwierzęta zasmuciły się bardzo. "Królu - rzeką - ostańże z nami. Nie ma ludzi, jako wtedy byli". (Bowiem wojna ziemię objęła i w pożodze krwawej stanęła, i narody przeciw sobie powstały, i brat brata mordował i grabił). Więc zwierzęta modliły go jeszcze: "Królu - rzeką - nie widzisz, że wśród nas nie dostaje hijen i szakali, tak się bowiem z ludźmi pobratali... Królu - rzeką - ostańże z nami!" Lecz dzieciątko zaprzeczyło głową: "Zaliż prawda, co wy tu mówicie? Zaprawdę, nie mogę uwierzyć". Jakoż nie myliło się wcale. Bo ku tej gwieździe, co nad stajenką rozbłysła, dni siedem i nocy siedem, rzed siedem i lasów siedem szli ku niej trzej hinduscy królowie: każdy hełm miał stalowy na głowie, każdy broń miał żelazną u boku. Aż przyszli. Pokłonili mu tety i rzeką: "Starszne wieści ze świata przynosim i o twoje zmiłowanie prosim: racz te dary przyjąć szczodrą dłonią, one jeno przed ludźmi uchronią". I wystąpił król Kacper, i rzecze: "Naści, dzieciątko, ten hełm stalowy, niech ci ciąży miast głowy, niech miast myłi ci stanie, niech miast oczu ci patrzy". I wystąpił król Melchior, i rzecze: "Naści dzieciątko, karabin, niechaj ci czuje miast serca, niech twe życie obroni, by nie wziął wróg i morderca". O wystąpił król Baltazar, i rzecze: "Naści dzieciątko, ciężkioe naboje. Niechaj zastąpią ci miłość twoję, nad kamień wyżej i nad chleb wyżej na ziemie teraz stoją". Lecz dzieciątko tak się zasmuciło, że królewskie dary odtrąciło i tak im rzecze: "Zali nie widzą oczy człowiecze? zali nie czują serca człowiecze? Lecz, żem miłości im nie poskąpił nie oni ku mnie, ja ku nim zstąpię". I zmieniło się dzieciątko w młodzieńca, i bolsenym uśmiechem dojrzało, i spokojem uśmiech pokryło. "Do ludzi pójdę - rzecze - nie wierzę, aby tak było, jako mówicie". Jeż na progu kolcami się zjeżył: "Królu - rzecze - ostańże z nami, ciernie ci skronie skrwawiły, teraz ci stopy okrwawią, gdy stąpał będziesz". Zbiegły wzgórki, zastąpiły drogę: "Królu - rzeką - wracaj do stajenki, Przecz-żeś po nas ku śmierci się wspinał!" On zasię zaprzeczył głową: "Wiem, że miłość w waszych sercach mieszka, ostańcie tedy w pokoju. Ja do serc człowieczych zmierzam". Rzeki z trwogą spiętrzyły sie przed nim: "Przecz-żeś broni ze sobą nie zabrał?" On zasię zaprzeczył głową: "Idę w serce miłujące zbrojny". I wędrował tak długo aż doszedł tam, gdzie miasto kamienne się wznosi, tam, gdzie mury śmiertelne szarzeją, tam, gdzie lasy szubienicznie szumią. I zatrzymał go partol przed miastem, stalowymi hełmy zaświecił i krzyknął do niego: "Ktoś ty?" Odpowiedział im: "Człowiek." Zaśmieli się tedy serdecznie i kazali iść mu ze sobą. (Bowiem nie było już ludzi, a były tylko narody) *** Artur Chojecki: Hymn św. Franciszka z Asyżu W imię Pana, co umarł na krzyżu, A w dniu trzecim zerwał śmierci pęta, Bracia moi i siostry, zwierzęta, Błaga was biedaczyna z Asyżu: Bracie koniu, batami smagany, Przebacz ludziom przez Chrystusa rany! Bracie psie, bardziej ludzki niż ludzie, Na łańcuchu więziony przy budzie O głodzie, i o chłodzie, i w brudzie, A podczas lata, gdy szukasz ochłody, Często bez miski wody; Psie, który dajesz ludziom wierności przykłady, Odpuść ludziom, braciszku, wszystkie ludzkie zdrady! Siostro kotko, matko nieszczęśliwa, Której człowiek kocięta porywa, A ty szukasz, z bólu oszalała, Gdzie się twoja rodzina podziała - Smutne kotki, zagłodzone koty, Raczcie ludzkie wybaczyć niecnoty! Szczygły, szpaki, sikorki, czyżyki, Zięby, dzwońce, skowronki, słowiki, Czarne kosy, żółte wilgi, modre kraski, Łowione dla zabawy w samotrzaski, Ptaszki miłe, ptaszki lube, ptaszki złote, Darujcie ludziom ich złość i głupotę! Wy, co ludziom, nie sobie miód zbieracie, pszczoły, Wy, co ludziom, nie sobie pracujecie, woły, Ludziom, co was mordują potem bez litości Dla mięsa i dla skóry, dla rogów i kości, I wy kochane siostry: krowo, owco, świnio, Odpuście ludziom, mimo że wiedzą, co czynią! A teraz wy wszystkie: Ssaki, ptaki, ryby, gady, Płazy, robaki, owady, Gdziekolwiek was człowiek gnębi, Na ziemi, czy w wodnej głębi, Wszystkie biedne ofiary ludzkiego plemienia, Nie odmawiajcie braciom-ludziom przebaczenia. Oto człowiek przed wami kaja się w pokorze, Bracia, darujcie ludziom winy w imię Boże! Stworzeniu, które w bólu na ten świat przychodzi I jęcząc rodzi, Które żyjąc i rosnąc wzajem się pożera, Wreszcie umiera, Stworzeniu, które dotąd wyzwolenia czeka, Cierpiąc społem za grzech pierworodny człowieka, Wszystkiemu, co mówi «jestem» Mową, śmiechem, płaczem, gestem, Krzykiem, ruchem i szelestem, Ludziom, zwierzętom, drzewom, kwiatom, trawie W imię Chrystusa Pana błogosławię. Wyswobodź, Panie Boże, z grzechu świat Twój cały, A z niewoli skażenia wiedź na wolność chwały, Bądź nam miłościw, Boże, wszechmogący Panie, I przyjdź Królestwo Twoje. Amen. Niech się stanie! *** Julian Ejsmond: Kazanie św. Franciszka do ptaków I mówił Święty: «Radosne ptaszęta! Chwalcie waszymi natchnionymi głosy Tego, co stworzył bezmierne niebiosy, a o najmniejszym z ptasząt pamięta... Tego, co rzucił złote ziarno gwiazd na błękitu modre niwy, a czuwa, jako Ojciec litościwy, nad ciszą waszych gniazd... Chwalcie Go, ptaki, za pieśni natchnienie, za każdy uśmiech słonecznych promieni, za czystą wodę srebrzystych strumieni, która wam gasi pragnienie... On dał wam skrzydła do górnego lotu, aby was niosły w lazury... On was obroni przed gniewem wichury, On was osłoni od gromu i grzmotu... Daremnie jastrząb ostrzy swe pazury l Więc ulatujcie ptaszęta do góry Z wdzięczną modlitwą szczebiotu...» *** Maria Morstin-Górska: Chór braci św. Franciszka Wyszliśmy żebrać kornie u wrót naszych braci, aby światło słów mistrza rozsiewać wśród cieni - a że dar nam rzucony ich serca bogaci, przeto, by z łaski Pana byli nasyceni, wyszliśmy żebrać kornie u wrót naszych braci. Idziemy w dal, gdzie wstęgi białych dróg nas wiodą: wszak nas od burz i głodu modlitwy ustrzegą, wszak wiemy, że świat cały jest Pana gospodą i zawsze się w niej znajdzie miejsce dla sług jego wędrujących, gdzie wstęgi białych dróg ich wiodą. Czyż wszystko nie jest nasze, gdy nic nie jest moje? W każdej wsi nam, bezdomnym, serce się weseli patrząc na szczęście rodzin, oblubieńców stroje - ubóstwo nasze cieszy plon żniw i sad w bieli, bowiem wszystko jest nasze, gdy nic nie jest moje. Czym jest śmierć, a czym życie? W jednej fali płyną - wszystko może być prawdą lub też marą bladą. Bóg jest rzeczywistością wśród cieni jedyną, póki dusza go czuje, nie drży przed zagładą, wie, iż źródła jej życia z wiecznej Mocy płyną. Do Twych głębin świetlanych doprowadź nas, Boże! Ty tworzysz i przyciągasz wszelakie istnienie, jak bez dna i bez granic ducha wieczne morze, a my jesteśmy jako płynące strumienie... Do Twych głębin świetlanych doprowadź nas, Boże! *** Beata Obertyńska: Przed kazaniem O ptasie, skrzydlate zebranie, rodzeństwo me młodsze, ptaki! Pokornie o posłuchanie, ja, sługa wasz byle jaki, pod drzewem stojąc, proszę... Przebaczcie, że śmiem was tak trudzić, siostry i bracia ptakowie, was, co to zbożnej radości tyle już macie na głowie... ...A żeście młodsi ode mnie i dobrzy przytem, i prości, niech dozna ubogie me słowo braterskiej pobłażliwości... Ta myśl mi także otuchą, że was nie wiela uczono... Siądź bliżej mnie, siostro wrono. Źle słyszysz na jedno ucho. Miejsce ci zrobi szczyglicha, boś stara i kaleka... Brat drozd niech sikor nie spycha, a bracia gile, daleko od zięb mocniejsi i tężsi, pewnie im chętnie ustąpią miejsca na tamtej gałęzi... Jest tu go dość dla każdego, niemądrze więc trącać i pchać się... Gromadźcie się ptaki, gromadźcie, bo słowo me niebogate waszego orędzia czeka... Orate fratres... Proście, bym umiał, niegodny, tej waszej ptasiej radości wskazać, którędy do Boga najbliżej i najprościej, by miała w zachwyceniu, słów mych ubogość przebrzydła, w powietrzu, jak skowronek, cztery tętniące skrzydła! ...A z drzewa, nie tracąc słowa, słucha i dech powściąga sroka i kawka,i sowa, dudek i makolągowa, kosy, jarząbki i kanie, gromada trzandli i pliszek, jakie to dzisiaj kazanie powie im święty Franciszek? *** Beata Obertyńska: Nieudana ucieczka św. Franciszka «Zbyt wspaniale tu - szepnął - Już nie mogę...» z bratem słońcem zjechał w dół - na podłogę, ani śniąc, że znów w tęczę padnie twarzą. A chciał w popiół - chciał w proch - chciał w mysią norę zamiast chwałą w barwnym szkle się jaskrawić - proch tymczasem po to stał się kolorem, by go w witraż na podłodze oprawić. «Trudno - szepnął - skoro nie ma sposobu, bym gdzieś w cieniu - byle jak - w byle kącie - trza mi wrócić skądem zszedł - i spod stropu chwalić Pana kolorami i słońcem...». No i wrócił Szaraczyna w złotości, by - gdy nocą wszystkie wsiąkną już w ołów - pieśń tęczową siedmioskrzydłej miłości włączyć w blask sióstr-gwiazd i chór Aniołów. *** Roman Brandstaetter: Powrót do Asyżu Są powroty, kochana. Czas można zatrzymać Za rękę Jak dziecko. Spójrz. Asyż. Ten sam, co przed laty. Tylko Prospero dorobił się majątku, Tylko rumiany signor Rossi umarł, Tylko Taddei zamienił się w ptaszka. Tylko na via delia Catena Zgasły lustra. Nie smućmy się. To są omyłki czasu, Który niekiedy sam nie wie, Co czyni. Ale my idziemy, idziemy. Dokąd? To pytanie jest wiecznością. *** Wojciech Bąk: Święty Franciszek [Fragmenty dramatu] O bracia ptaki, wy, co nie orzecie Ani siejecie, bądźcie pochwalone! O bracia ptaki, wam lekkimi pióry Pozwolił Pan się wznosić na niebiosa I ukochało was wolne powietrze, I trzyma w dłoniach was - pewne jak ziemia - I nie boicie się upaść ni zranić - O bracia ptaki, bądźcie pochwalone. Miły jest głos wasz Panu Wszechmocnemu, Gdy nastroicie gardziołka jak struny. I słodki śpiew pochwały się unosi, I wtórzy wam brat pasikonik - siostra Mucha - i trawa, i brat wiatr, i poszum - O bracia ptaki, bądźcie pochwalone! Wam wolność dano, byście wiecznym znakiem Były wolności w Panu, bracia mili, Niefrasobliwe wy, nie zatroskane, Bo wiecie - Pan nad wami dłonie trzyma I cień tych dłoni rozświetla wam skrzydła I śpiew wciąż głośniej, i coraz głośniej, O bracia ptaki, bądźcie pochwalone! * * * [Mój Pan] każe kochać chrześcijan, mahometan, Biednych murzynów, podłych niewolników, Bo nie ma podłych, niskich w jego oczach I gdzie głos ludzki brzmi - stoi syn Jego. I każe nam nie patrzeć, czy to żebrak, Czy król jest, zdrowy, czy też trędowaty, Ale miłować ludzi co dzień więcej. I każe Pan mój rozdać się jak chleby, Rozlać jak woda, rozsypać jak słońce, Nie wybierając mądrych, ani głupich, Chorych, ni zdrowych, chrześcijan, ni pogan, Bo nie zna Pan mój granic - On zna synów. I obojętny jest Mu kolor skóry, Słowo, obyczaj - On zna tylko synów... * * * Panie, jakże nie wielbić Cię, Tyś jest nad wszystko, A wszystko niczym, Panie, jest przy Tobie. Ja cieniem jestem cienia, gdy Ty świecisz, I ciszą jestem ciszy, gdy Ty mówisz. Panie, wznieś mnie ku Sobie. Przepój siłą, Cierpieniem Swoim obdarz mnie, krwią Swoją W krwi spływaj mojej - ciałem w moim ciele Rozrywaj się, poć się śmiertelnym potem, Żyłami siniej moimi - i kośćmi Moimi rwij się - Panie, Panie, Panie! Niech nic nie będzie między mną a Tobą - I będziesz mym oddechem, warg mych jękiem. I krwią, i potem, i łzami, i kośćmi, I mą rozpaczą, i moją nadzieją! Panie, nie lituj się mojej słabości, Bo czym ja jestem, czym Ty jesteś, Panie! Tyś krzyż mógł dźwigać, podziel się Swym krzyżem, Tyś krwawić mógł, daj mi się krwią Twą krwawić. Daj mi Twój krzyż! Daj mi Twój krzyż! Daj mi Twój krzyż! *** Edwin Herbert: Święty Franciszek Mówią o mnie: i cóż to za mnich jest, zaiste, co żebrze o strawę i napój, prawdziwie, dla głodnych kociaków i piskląt, a ludzi mniej ceni od ptaków? Mówią o mnie: że wstaję, bezczynny, o świcie, że boso wybiegam na rosę, że oczy zatapiam w wysokim błękicie - i nawet ich razi mój osioł. Cóżli mam czynić? Stworzyłeś mnie takim, mój Boże, bym świat Twój podziwiał, mój Panie - bo czyżbym w rozumu nikłego pokorze czyn Twój własnym ważył się ganić? Ręce moje stworzyłeś do błogosławieństw, a nogi, by niosły po polach: więc Tobie śmierć ludzką i życie zostawię - Twą wolą człowiecza niedola. Daj ludziom, coś mi ofiarować raczył: gorące słońce i wodę chłodną, i chleb, i miłość, i męstwo w rozpaczy; Sam wiesz, o co proszą Cię w modłach. Mnie wybacz: gdy rankiem ku słońcu się prężąc, zwierzętom podobny aż nazbyt może, odrzucam swe szaty, co nagość więżą, i mało o Tobie pamiętam, mój Boże. *** Tadeusz Miciński: Stygmaty św. Franciszka O, wzgardź mną, Panie, bom niegodny Ciebie - lecz w piersi mojej słyszę harfy granie i ręce moje wyciągam w zaranie - ku Tobie. Uderza na mnie blask Mocy i Tronów - gwiazdy mi grają wśród wieczornych dzwonów - na niebie krwawe błyskają purpury - Twoich tajemnic otchłanie i góry. A duchy z twarzą posępnie ukrytą - oczy im świecą przez wór San-Benito. I patrzę w zimne ich oczodoły - gdzie bezwstyd w dzikie zamarł szaleństwo - w krypcie kościoła tajne męczeństwo - za filarami błyszczą anioły. I podszedł do mnie Upiór-strach nocny - ręce mi związał, bym legł bezmocny. A harfę podał w gasnące dłonie - serce, co wiecznym pożarem zionie. I umęczyłem jeszcze raz drugi to smętne, i krwi mej polały się strugi. Odejm mnie, Panie, moim szponom - odejm mnie, Panie, błotu mojemu - czemu nie przychodzicie mi, łzy? i darmo trzymam twarz odwróconą - widzę Twe oczy zachodzące - widzę, jak czarne zimne słońce zakrywa Ciebie mi. Stoję na ostrym cyplu góry - pode mną w głębi czarnopiórej - nade mną - wkoło - Ty. Idę ku Tobie, Tajemnico - wsłuchany w poszept kwiatów - otwarte szczęścia mego -rany - och, serc mam więcej niźli światów - niż gwiazd. - A płomień ku mnie z Twego słońca - a burze ciepłe przelatują jestestwo moje - zodiakalne światło nad horyzontem jako lodowe framugi. Nie chcąc zakrwawiłem kwiatki i poruszyłem umarłego w trumnie - gałązki ciernia oplotły mi głowę - z rąk płyną świetlane smugi. Ptaszki lecą pytać się, com widział w niebiosach: duszyczki wasze bardzo tęskniące. Umarli pytają mnie o swych losach - i tylko kwiatki cicho na skoszonej łące oddają aromat, jak siostra Łazarza, Panu. Czcigodny K. Baykowski przyjąć raczy *** Bogdan Ostromęcki: Spotkanie Spotkać Franciszka w polskim miasteczku w aptece Zobaczyć go w starej kobiecie Przez jej niepokój troskę nieledwie gdy chce ustąpić miejsca w kolejce młodszemu od niej widząc że blednie zobaczyć w płowych źrenicach przepaść czarne dno jego oczu W chłopskich skibach tej twarzy bruzdy umbryjskich wzgórz Dotknąć pochylić się do jej kolan jak się pochyla wiatr przedjesienny nad przysypaną polnym popiołem równiną ponad bruzdami rżysk pomiędzy Bugiem i Wisłą Zobaczyć słońce w dymiących liściach olszyny zmartwychwstającą kroplę krwi z dotkniętych raną dłoni Pochylić się nisko jak najniżej a i tak będzie zawsze za mało choćby się zapaść pod ziemię Zobaczyć w starej kobiecie Franciszka w obojgu dojrzeć promień nieskończony Jedno Spojrzenie *** Marta Reszczyńska-Stypińska: Modlitwa do św. Franciszka z Asyżu Święty Franciszku z Asyżu, zejdź z witrażowych płomieni! Ogień Ci habit ogarnia, sczerniały w nawach freski... Twa na j żarli wszą pokora nie dla tej grzesznej ziemi w wonnym kadzidle się spala dymem niebieskim. Bracie jelenia i dzika, i ptasiej rzeszy, obudź się z cichych zachwyceń w mrokach kościoła, bo czas ze słowem, jak z chlebem, na ziemię śpieszyć. Święty Franciszku z Asyżu: wilki dokoła! Gdy zstąpisz boso w chłód ulic na ziemię biedną, może zwierzęta uklękną i cud się ziści: spotkany człowiek przez mgnienie, przez chwilę jedną bliźniemu w oczy popatrzy bez nienawiści. *** Anna Kamieńska: Modlitwa do św. Franciszka Boże, pozwól mi pojechać do Asyżu bez paszportu i bez pieniędzy wprost w samo serce Twojego Franciszka. Święty Franciszku nie z tego świata - samochodów, maszyn, spalin i zgiełku, naucz nas zgody ze światem, która nie byłaby kompromisem. Święty Franciszku, daj, abyśmy mieli choć tyle litości dla człowieka, ile Ty miałeś jej dla wilka. Daj nam się spotkać na drodze uśmiechnięty i przyjazny, bo tego nam właśnie potrzeba - trochę radości i trochę przyjaźni. Przychodzimy pełni wstydu do Twojej biedy, dźwigamy telewizory, pralki, dywany, książeczki PKO, domki jednorodzinne - Ale spójrz na naszą prawdziwą nędzę, może tylko ona, Franciszku, uratuje nas w Twoich oczach. Nie pozwól nam zniszczyć doszczętnie powietrza, wody, ptaków, pszczół i wilków. Niech coś jeszcze zostanie dla tych, co będą potem. A kiedy przyjdzie do nas siostra Śmierć, wstaw się za nami, niech Bóg da nam zrozumieć to, czego nie rozumieliśmy przez cale życie, to nawet, o co nie pytaliśmy przez całe życie, to, o czym chcieliśmy zapomnieć przez całe życie. *** Józef Szczawiński: Apostrofy do św. Franciszka Słoneczny kaznodziejo, dyrygencie chórów nieuchwytnych dla ucha, grających w wodzie i trawie - Poprowadź nas za rękę, daleko poza chmury, nauczając modlitwy owadów i mgławic. Do nieba jest tak blisko, wystarczy wyciągnąć ręce, lecz trzeba znać pacierze zwierząt i dziecięce. Nachyl nam, beztroski włóczęgo Bożych ścieżyn, błękit tak blisko, byśmy w życie mogli uwierzyć. Bo przecież nie znajdziemy człowieczeństwa sami w zawiłym tropie saren, w borsukowej jamie. Z rozbitej Porcjunkuli nie każdy zdążyć umie w błyskawicy istnienia odbudować tumu. Lecz gdy się uśmiechniemy, na przekór historii i wiekom, poprowadź nas za rękę, życia Apologeto! *** Marek Skwarnicki: Święty Franciszek Ptaki Ptaki niebieskie Ptaki nocne i ptaki słoneczne Ptaki łagodne i dzikie Ptaki złotopióre i srebrne. Wszystkie ptaki świata śpiewają chwałę swego brata Franciszka którego skrzydła Bóg przebił czerwonymi gwoździami miłości. Kwiaty Kwiaty cudowne Kwiaty górskie i kwiaty nizinne Kwiaty wesołe i smutne Barwy nieprzebranej dobroci. Wszystkie kwiaty świata śpiewają chwałę swego brata Franciszka którego sam Bóg zasadził w rajskiej winnicy miłości. Bracia Bracia najmniejsi Bracia bliscy i bracia nieznani Bracia weseli i smutni Bracia spragnieni wieczności. Wszyscy bracia świata śpiewają chwałę swego ojca Franciszka którego sam Bóg powołał by założył wspólnotę miłości. *** Franciszek Kamecki: Powrót św. Franciszka Gdyby święty Franciszek żył dzisiaj – Picasso namalowałby jego grube ramiona pośrodku cywilizacji W snach papieża rosłyby dźwigi franciszkowe podtrzymujące balkony Watykanu Ludzie w długim szeregu dokoła planety podawaliby sobie cegły od rana do nocy budowaliby kościół czerwony z amfiteatralną konstrukcją wokół krwi i ciała wokół życia które było jest i będzie Dzikie zwierzęta byłyby oswojone słońce jak panna radosna jak siostra w oknie a śmierć przyszłaby jak przyjaciel który chce nas zaprowadzić do pałacu szczęścia Na naszych dłoniach siedziałyby papużki do twarzy dolatywałyby komary pragnęlibyśmy wówczas tego kto światłem śledzi nasze schrony w których czekamy na śmierć. *** A. Pecz: Modlitwa do św. Franciszka z Asyżu Daj mi, Najwyższy, taką pokorę i taką dobroć ogromną, ażeby przyszły biedne sarny chore schronienia szukać i pomocy. Wśród moich pieszczot może zapomną o lęku głuchym, co je ściga w nocy, zmartwienia, troski, smutki i ból... Aksamit pyszczków w rękaw cicho włożą, ja dam im siana, pocieszę, utulę mymi słowami, Twą Miłością Bożą. Żeby wilk przyszedł, może go nauczę, że już nie będzie tak bardzo okrutny; nie ma przyjaciół, bo musi zabijać - Wielce żałośnie chyba jest smutny, takie ma dzikie oczy ponure. I żeby ptaki nie chciały omijać mojej kaplicy, burego habitu. A ja im ziarna wokół rozrzucę i będę słuchał z dala ich śpiewu. Pozwól mym kwiatkom płatki rozwinąć i daj im dużo ze słońca złota; chociaż tak szybko muszą przeminąć, one Cię chwalą - Najlepszego Boga. Ja wiem, że ludziom moja prostota i moja dusza, zwykła i uboga, choć bardzo chciałbym, pomóc nic nie może... Proszę o łaskę, naucz mnie tak kochać, żebym radości chociaż tylko trochę umiał dać ludziom, Wszechpotężny Boże. *** Henryk E. Werner: Kazanie do ptaków Do kogo mówisz, komu się uśmiechasz, Święty Franciszku? Tu ludzi nie ma - las szumi jak rzeka, Ptaki świergocą: zięba, czyżyk, szara pliszka, Żarnowce rozsiały się na polanie, Tworząc złocistą plamę. A ty, jakby cię tłum otaczał W katedry wspaniałej nawie, Coś, podniósłszy dłonie, tłumaczysz, Gestami rąk zaciekawiasz, Aż stukać przestały dzięcioły, gwizdać wilgi, Wiatr ucichł, liści szelesty umilkły I słychać twój głos: - Braciszkowie skrzydlaci, Chwalcie Boga, chwalcie Boga, Bo czym my, stworzenia, zdołamy odpłacić, Jeśli nie piosenką ubogą, Za słońce jasne, niebo czyste i łąki zieleń? Umilkł święty. Zabrzmiał świergot jak dzwonki w kościele. *** Anonim z początku XX w.: Modlitwa o pokój Uczyń mnie, Panie, narzędziem Twojego pokoju, bym tam, gdzie jest nienawiść - zakorzeniał miłość, tam, gdzie obraza - wnosił przebaczenie, tam, gdzie niezgoda - głosił pojednanie, tam, gdzie błąd panuje, bym przynosił prawdę. tam, gdzie jest wątpienie, żebym krzewił wiarę, tam, gdzie jest rozpacz, bym budził nadzieję, tam, gdzie są ciemności, bym zapalał światło, a tam, gdzie smutek, żebym wnosił radość. Spraw, Panie, żebym nie o to zabiegał, by mnie pocieszano, lecz żebym pocieszał, nie szukał zrozumienia, lecz żebym rozumiał, nie pragnął być kochany, ale żebym kochał. Albowiem siebie dając - coś się otrzymuje, siebie zapomniawszy - można znaleźć siebie, innym wybaczając - doznam przebaczenia, a umierając - zmartwychwstaję wiecznie. do góry wstecz Copyright © 2014-2024 WiT